Waarom erkennen van de realiteit even nodig als moeilijk is

Waarom erkennen van de realiteit even moeilijk als nodig is voor groei

Erkennen wat er is - zonder oordeel - creëert ruimte voor echte verandering. Zelfkritiek houdt vast, erkenning maakt los. Een essentiële stap naar je beste versie.

"Dat had ik eigenlijk al veel eerder moeten zien," zegt Lisa tijdens onze sessie. Ze kijkt naar de grond, haar schouders licht gebogen. We hebben het net gehad over een patroon in haar relaties dat steeds terugkomt. "Waarom ben ik zo blind geweest?"

Het is een vraag die ik vaak hoor. En tegelijkertijd is het precies deze zelfkritiek die de weg verspert naar echte groei.

Erkenning versus zelfkritiek

Wanneer we werken aan onszelf – of dat nu gaat om persoonlijke ontwikkeling, het doorbreken van patronen, of het realiseren van onze doelen – is erkenning een fundamentele eerste stap. Maar wat bedoel ik met erkenning? Het is het simpelweg waarnemen en accepteren van wat er is, zonder daar meteen een oordeel aan te verbinden.

Erkenning is niet hetzelfde als goedkeuren of opgeven. Het is niet: "Dit is wie ik ben, en daar kan ik niets aan veranderen." Het is juist: "Dit is waar ik nu sta, en vanaf hier kan ik bewust kiezen waar ik naartoe wil."

Het verschil is subtiel maar essentieel. Zelfkritiek ("Waarom ben ik zo blind geweest?") houdt ons vast in schaamte en weerstand. Erkenning ("Ik zie nu dit patroon, en dat is waardevol inzicht") creëert ruimte voor verandering.

Een voorbeeld uit de praktijk

Neem Mark (niet zijn echte naam), een ambitieuze ondernemer die naar me toe kwam omdat hij zich chronisch overwerkt voelde. Hij wilde graag meer balans, maar telkens als hij een stap terug probeerde te doen, voelde hij intense onrust en schuld.

In plaats van te vragen "Hoe kan ik dit veranderen?", begonnen we met erkenning:

• Mark erkende dat hard werken hem als kind veiligheid gaf in een onvoorspelbaar gezin
• Hij erkende dat zijn gevoel van eigenwaarde nog steeds sterk verbonden was aan productiviteit
• Hij erkende dat rust hem niet zozeer luxe als wel angst opleverde

Deze erkenningen waren niet comfortabel. Mark voelde zich eerst zelfs zwak toen hij dit hardop uitsprak. Maar iets opmerkelijks gebeurde: naarmate hij deze patronen kon zien en benoemen zonder zichzelf ervoor te veroordelen, ontstond er bewegingsruimte.

Hij kon nu vragen stellen als: "Als hard werken vroeger veiligheid betekende, wat zou veiligheid nu voor mij kunnen betekenen?" en "Hoe kan ik mijn eigenwaarde op een bredere basis laten rusten?"

Pas vanuit die erkenning kon Mark bewuste keuzes gaan maken. Niet vanuit "ik moet stoppen met overwerken" (weerstand), maar vanuit "ik begrijp waar dit vandaan komt, en ik kies er nu voor om andere wegen naar veiligheid en eigenwaarde te ontdekken" (beweging).

De weg naar je beste versie begint met zien

Ontwikkeling naar je beste versie vraagt niet zozeer om harder aan jezelf te werken, maar om eerlijker naar jezelf te kijken. Die eerlijkheid begint met erkenning:

Wat herken je in jezelf dat je misschien liever niet zou zien?

Het kan een patroon zijn in relaties, een reactie op stress, een manier van communiceren, of een overtuiging die je onbewust meedraagt. Wat het ook is – kun je het simpelweg waarnemen, zonder meteen in actie te schieten of jezelf te veroordelen?

Probeer eens deze zin: "Ik herken in mezelf dat..." en vul aan zonder "maar", "helaas" of "ik moet". Gewoon: ik herken dit. Dit is er.

Vanuit die erkenning ontstaat vanzelf de vraag: en wat wil ik hier nu mee? Niet vanuit moeten of schaamte, maar vanuit echte keuze.

Dat is waar groei begint. Niet bij het wegjagen van wie we zijn, maar bij het zien van wie we zijn – en van daaruit bewust kiezen wie we willen worden.

Wil je hier verder mee aan de slag? Ik begeleid mensen graag in dit proces van erkenning en bewuste keuze. Neem gerust contact op voor een kennismaking. Af en toe een update ontvangen met mijn nieuwste blog of wanneer Vallei Praktijk voor Systemisch Bewustzijn een opstelling dag organiseert? Schrijf je dan hier in (onderaan homepage)